NASZA HISTORIA. POWIAT WIELICKI

Gmina Gdów jest częścią Powiatu Wielickiego. Nasz powiat ma swoją historię. Na mapie administracyjnej Polski istnieje od ponad 20-tu lat. Niewielu jednak pamięta, że posiada dużo dłuższe tradycje ponieważ istniał już wcześniej: w XIX wieku (w jego drugiej połowie) i na początku XX wieku. Kiedy powiat wielicki powstał po raz pierwszy, Wieliczka i większość Małopolski należała do Austrii i stanowiła część Galicji. Dlatego też powstanie powiatu wielickiego nierozerwalnie związane jest z reformą administracyjną Austrii, która miała miejsce w latach 60-tych XIX wieku.

W 1853 roku reforma administracyjna cesarza Franciszka Józefa I powołała do życia sieć powiatów administracyjno-sądowych podległych władzom w Krakowie i Lwowie. Ostateczny ich kształt został wyznaczony rok później. Wówczas powstał powiat administracyjno-sądowy z siedzibą w Wieliczce. Na pierwszego naczelnika powołano Johanna Schrotta. Powiat posiadał 168 km2 powierzchni i zamieszkiwały go 23 373 osoby (dane z 1857 r.), w tym prawie 6,5 tysiąca w samej Wieliczce.

W latach 1866-67 przeprowadzono w Galicji reformę administracji powiatowej. Zlikwidowano cyrkuł bocheński, a Wieliczka stała się stolicą powiatu politycznego.

W jego skład weszły cztery miasta: Wieliczka, Podgórze, Dobczyce i Skawina oraz 181 gmin wiejskich. Na obszarze około 728 km2 zamieszkiwało 94 018 osób (dane z 1869r.). W takim kształcie powiat wielicki był jednym z najmocniejszych ekonomicznie powiatów w Galicji (!).

Wśród wymienionych wyżej 181 gmin wiejskich były między innymi: Bilczyce Szlacheckie, Cichawa, Czyżów, Gdów, Hucisko Winiarskie, Krakuszowice, Kunice, Liplas, Marszowice, Niegowić, Niewiarów, Nieznanowice, Niżawa, Pierzchów, Pierzchowice, Podolany, Zalesiany, Zręczyce.

Niejako przy okazji zlikwidowano najmniejsze (a przez to uważane za najsłabsze ekonomicznie) gminy i włączono je do gmin sąsiednich jako przysiółki. Na terenie ówczesnego powiatu wielickiego były to miedzy innymi: Bilczyce (włączone do Liplasa), Grzybowa (włączona do Gdowa), Świdówka (włączona do Niewiarowa).

W 1878 roku decyzją Sejmu Krajowego powiat wielicki został zmniejszony o 25 gmin, a jego powierzchnia do 651 km2.

W 1897 roku doszło do podziału powiatu wielickiego na dwa powiaty polityczne: wielicki i podgórski. Utworzenie nowego powiatu politycznego nie było niczym nadzwyczajnym.

Nietypowe było jednak pozostawienie bez zmian granic powiatu autonomicznego. Od 1897 roku Rada Powiatu Wielickiego obejmowała swoją działalnością starostwa w Wieliczce i Podgórzu.

W 1912 roku od Wieliczki odłączono Płaszów, który stał się częścią Krakowa. Wcześniej zostały włączone do Krakowa należące do powiatu wielickiego: Dębniki, Zakrzówek i Ludwinów.

W 1929 roku podjęto decyzję o likwidacji powiatu wielickiego. Jednak pod naciskiem protestów mieszkańców oraz działających na terenie powiatu organizacji Rada Ministrów nie zdecydowała się na likwidację powiatu, a jedynie ograniczyła jego terytorium do dwóch okręgów sądowych: dobczyckiego i wielickiego.

W roku 1932 wprowadzona reforma administracyjna państwa ujednolicała powiaty, likwidując podział na powiaty polityczne i samorządowe. W jej trakcie skorygowano również podział administracyjny kraju, likwidując niejako przy okazji powiat wielicki. Jego terytorium podzielono pomiędzy trzy powiaty: krakowski, myślenicki i bocheński.

 

Dopiero w roku 1993 utworzono Międzygminny Społeczny Komitet na rzecz Powstania Powiatu Wielickiego, którego celem było powołanie do życia powiatu wielickiego, w którego skład weszły gminy: Biskupice, Gdów, Kłaj, Niepołomice i Wieliczka.

Jeszcze przed wyborami samorządowymi, 7-8 września 1998 roku w Wielickiej Kopalni Soli odbyła się sesja strategiczna. Sesja ta miała na celu określenie najważniejszych kierunków rozwoju Nowego Powiatu Wielickiego. Uczestniczyli w niej przedstawiciele gmin tworzących powiat oraz instytucji i organizacji działających na ich terenie. Dokument opracowany w wyniku tego spotkania stał się podstawą planowania działań w przyszłym powiecie.

6 listopada 1998 roku odbyła się pierwsza sesja Rady Powiatu Wielickiego. Po uroczystym ślubowaniu wybrano przewodniczącego Rady Powiatu Wielickiego, którym został jedyny zgłoszony na tę funkcję kandydat  Zbigniew Zarębski, radny z gminy Wieliczka oraz poseł na Sejm RP. Funkcję I wiceprzewodniczącego powierzono Aleksandrze Ślusarek, radnej z gminy Niepołomice. Wybór II wiceprzewodniczącego przesunięto na następną sesje.

Starostą został wybrany, jedyny zgłoszony na to stanowisko kandydat – Adam Kociołek, radny gminy Kłaj, a poprzednio wójt tej gminy przez dwie kadencje. Wicestarostą wybrano Marka Zadrożniaka, radnego z gminy Wieliczka, a wcześniej Sekretarza tej gminy.

W myśl zaproponowanej przez starostę zasady mówiącej, ze każda gmina powinna mieć swoich reprezentantów w Zarządzie Powiatu, dokonano wyborów pozostałych jego członków. Zostali nimi: Kazimierz Guzikowski  radny gminy Biskupice, Zofia Sarapata  radna z gminy Gdów, Władysław Kucharski radny z gminy Wieliczka i Jan Żmudzki radny z gminy Niepołomice.

Zgodnie z nową ordynacją wyborczą każda gmina przyszłego powiatu wielickiego stanowiła oddzielny okręg wyborczy. W głosowaniu, które odbyło się 11 października, została wyłoniona 35-osobowa Rada Powiatu Wielickiego.

Znaleźli się w niej przedstawiciele dwóch Komitetów Wyborczych: Akcji Wyborczej Solidarność, której liderem był poseł Zbigniew Zarębski /22 mandaty/ oraz Nasz Powiat Naszym Domem posła i burmistrza Niepołomic Stanisława Kracika /13 mandatów/. Zaraz po wyborach rozpoczęto konsultacje wewnątrz i między-klubowe w celu wytypowania kandydatów do władz powiatowych.

Burmistrzami i wójtami gmin powiatu wielickiego zostali wybrani:

Miasto i Gmina Wieliczka  Józef Duda,
Miasto i Gmina Niepołomice  Stanisław Kracik,
Gmina Gdów  Jadwiga Kasprzyk,
Gmina Kłaj  Sylwester Skoczek,
Gmina Biskupice  Antoni Rumian.

Przewodniczącymi Rad Gmin wybrano:

Miasto i Gmina Wieliczka  Zdzisław Zawiasa,
Miasto i Gmina Niepołomice  Stanisław Ptak,
Gmina Gdów  Mieczysław Kursa,
Gmina Kłaj  Ryszard Kruczkowski,
Gmina Biskupice  Anna Rachwalik.

Zostaw komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany

*