OSTATNI DZIEDZIC W SZCZYTNIKACH. HISTORIA PAWŁA LIBISZEWSKIEGO

Na działce na której znajduje się obecnie budynek Przedszkola w Szczytnikach jeszcze około roku 1897 stała stodoła dworska żołnierza Powstania Listopadowego z 6 Pułku Strzelców Pawła Libiszewskiego. Był on ostatnim dziedzicem Szczytnik. To on przekazał jeden mórg swojego gruntu pod budowę Szkoły Ludowej, oddanej do użytku w 1911 roku i funkcjonującej przez 61 lat. Dzisiaj przybliżamy sylwetkę Pawła Libiszewskiego.

Paweł (a właściwie Teofil) Libiszewski urodził się w 1814 roku w Kongresówce w Więcławicach w starym, szlacheckim rodzie Libiszewskich herbu Wieniawa z Libiszewa. Był synem Józefa i Matyldy z Jabłońskich. Miał czworo rodzeństwa: Aleksandra, Eustachego Pawła, Annę i Jana. Ojciec Pawła był sędzią. Kiedy Paweł miał lat 14 małżeństwo jego rodziców rozpadło się – wyrokiem Trybunału Wolnego, Niepodległego i ściśle Neutralnego miasta Krakowa z dnia 21 sierpnia 1828 roku uznane zostało za rozwiedzione. Trzy lata później, w 1831 roku matka Pawła, Matylda wyszła ponownie za mąż za Antoniego Florkiewicza i razem z pięciorgiem swoich dzieci zamieszkała z nowym mężem w Masłomiący, gdzie Antoni był dzierżawcą. Ze związku tego narodził się przyrodni brat Pawła – Feliks Florkiewicz.

W czasie Powstania Listopadowego Paweł Libiszewski, mając zaledwie 18 lat, zaciągnął się do wojska narodowego, w którym służył do końca. Po nieszczęśliwym zakończeniu powstania, Paweł wrócił w rodzinne strony, gdzie ukrywał się przez pewien czas przed władzami rosyjskimi, prowadzącymi  poszukiwania powstańców. W rodzinnych stronach nie czuł się jednak zupełnie bezpieczny, dlatego postanowił schronić się w Krakowie. To właśnie tutaj ukrywając się u swojego młodszego brata Eustachego przybrał imię Paweł (do tej pory jak wspomnieliśmy na wstępie miał na imię Teofil).

Paweł wyuczył się zawodu krawca i realizując się w tym zawodzie wędrował po Galicji, aż dotarł do Niepołomic, a następnie w roku 1840 przybył z Wincentym Dwernickim do Szczytnik. Po przybyciu do Szczytnik Paweł pracował jako ekonom w Grodkowicach w majątku Żeleńskich. Będąc już w Szczytnikach poznał swoją późniejszą żonę – Mariannę z Piastusińskich Szyfferową, córkę szlachcica Jana Piastusińskiego (ekonomisty, dzierżawcy majątków między innymi w Brzeziu, Zborczycach, Szczytnikach). Na ówczesny czas Marianna (już wdowa po Piotrze Szyfferze) była dzierżawczynią folwarku Jana Radkiewicza w Szczytnikach. Paweł i Marianna pobrali się 21 lutego 1841 roku w kościele parafialnym w Brzeziu. Świadkami na ich ślubie byli: Piotr Droszcz i Karol Oraciewicz, nauczyciele ze szkoły trywialnej w Podgórzu. Do dzisiaj można w Szczytnikach usłyszeć, że Paweł zakochał się w Mariannie szyjąc dla niej suknię.

2 lipca 1852 roku Paweł zakupił na własność od Melanii ze Strzyżewskich Olearskiej dobra w  Szczytnikach i Świątnikach Dolnych. Zakupione dobra obejmowały folwark, zabudowania mieszkalne, gospodarcze i około 90 morgów gruntu w Szczytnikach oraz dwie parcele w łącznym rozmiarze  około pół ćwierci morga w Świątnikach Dolnych. Paweł był dobrym gospodarzem i szybko pomnażał majątek. Uprawiał cztery gatunki zbóż, prowadził hodowlę bydła i koni oraz gospodarkę rybną. W Szczytnikach posiadał duży staw, który dotrwał do roku 1930. Na budynkach dworskich krytych strzechą wymieniał pokrycie na dachówkę, małe okna w zabudowaniach wymienił na duże, na ówczesny czas nowoczesne i oszklone szkłem płaskim. Amatorsko, w wolnych chwilach Paweł zajmował się stolarstwem. W spisie Komisji Sądowej z maja 1893 roku widnieje bogaty zestaw narzędzi stolarskich autorstwa Pawła.

Dochody ze szczytnickiego folwarku Paweł Libiszewski lokował na książeczkach w Miejskiej Kasie Oszczędności w Bochni i w założonej w Bochni w 1885 roku Powiatowej Kasie Oszczędności. Jego pełnomocnikiem w tych sprawach był adwokat dr Serafiński.

Po roku 1870 Paweł stał się wierzycielem dla miejscowych włościan. Udzielał im, za umówione procenty, pożyczki. Początkowo umówione procenty były wysokie  – 12 %, później zmalały do 6 % rocznie. Gwarancją zaciągniętych pożyczek była hipoteka dłużników. Zapewne ta działalność Pawła Libiszewskiego umożliwiła włościanom ze Szczytnik zakup blisko 60 ha ziemi z parcelacji dworu w Krakuszowicach oraz posyłanie dzieci do Gimnazjum w Bochni i Krakowie, a w latach 1860 -1918 siedmiu chłopskim synom ze Szczytnik ukończenie studiów na Uniwersytecie w Krakowie.

Po śmierci swojej żony Paweł pozostał sam w dworze. Nie doczekał się potomstwa. Do końca swoich dni odwiedzany był przez swoich braci i siostrę. Brat Aleksander był złotnikiem i mieszkał w Szwajcarii. Eustachy był rymarzem i dzierżawcą w Kongresówce. Siostra Anna Donajska była dzierżawczynią w Ząbkowicach. Józef był czeladnikiem szewskim w Krakowie. Feliks mieszkał w Skale koło Ojcowa a Władysława mieszkała w w Krakowie w Zakładzie Brata Alberta.
W ostatnich latach życia Pawła rodzinę zastępowali mu włościanie ze Szczytnik, bliscy jego
współpracownicy : Cyprian Szlachta, Łukasz Wcisło, Katarzyna Wcisłowa, Romuald Wcisło, Jakub Bułat – karbowy.

Paweł Libiszewski  zmarł w nocy z 17 na 18 kwietnia 1893 roku w swoim dworze w Szczytnikach. Pogrzeb odbył się 20 kwietnia na cmentarzu parafialnym w Brzeziu.

Zostaw komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany

*