WARTO WIEDZIEĆ WIĘCEJ O GMINNYCH FINANSACH

W gminie Gdów trudno odnaleźć praktyczne informacje dotyczące gminnych finansów. A przecież budżet lokalny to nie pieniądze wirtualne, są one przeznaczone na wydatki tu i teraz. Dlatego do tego tematu sukcesywnie na łamach Gazety Gdowianin będziemy powracali. O czym zatem powinniśmy wiedzieć?

Przede wszystkim powinniśmy zdawać sobie sprawę, że nie są to pieniądze wirtualne, ale są one przeznaczone na wydatki tu i teraz – dotyczą naszej lokalnej społeczności. Po drugie, warto pamiętać, że budżet „nie jest z gumy” i jeśli gdzieś wydamy więcej, to będzie trzeba ograniczać wydatki w innej dziedzinie. No i po trzecie – gmina może wydawać pieniądze wyłącznie na zadania wynikające ze stosownych przepisów i w zakresie obowiązujących upoważnień – wydatkowanie pieniędzy musi być też związane z realizacją celów publicznych.

Najprostsza definicja mówi nam o tym, że budżet gminy jest to roczny plan: dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów. Plan ten jest zatwierdzany przez Radę Gminy i stanowi upoważnienie do dokonywania wydatków. Bez stosownego zapisu np. wpisania inwestycji do budżetu – urzędnicy nie mogą wydatkować na ten cel nawet „złotówki”.

Proces planowania budżetu jest dosyć skomplikowany. Przede wszystkim należy oszacować bieżące koszty niezbędne do funkcjonowania jednostek oraz urzędu. Następnie ważna jest analiza potrzeb inwestycyjnych, którym nadawane są priorytety. W trakcie prac nad budżetem POWINNO brać się pod uwagę głosy radnych i mieszkańców (celowo dużymi literami). Należy również analizować aktualne zmiany w przepisach, planowane środki zewnętrzne zarówno unijne, jak też i krajowe.

Generalnie jesteśmy zwolennikami prostych rozwiązań w zakresie finansowania, tj. kredytów bankowych oraz obligacji. Są to produkty funkcjonujące na rynku od lat, łatwe w sparametryzowaniu. Dodatkowo możliwe jest wybranie instytucji finansującej w trybie konkurencyjnym, co obniża koszty długu. Warto jednak wiedzieć, że gmina może również korzystać z niestandardowych instrumentów dłużnych.

Wieloletnia Prognoza Finansowa jest bardzo wstępnym planem wieloletnim określającym kierunki rozwoju oraz określającym możliwości finansowe gminy. Przede wszystkim zakładać powinna utrzymanie stabilnego poziomu kosztów bieżących. Dzięki temu możliwe będzie wygenerowanie maksymalnych możliwości inwestycyjnych – tak by utrzymać stabilny i zrównoważony rozwój.

I jeszcze o budżecie obywatelskim. Wprawdzie nie ma go w gminie Gdów, ale w niektórych gminach powiatu wielickiego funkcjonuje z powodzeniem.

Budżet obywatelski czy partycypacyjny polega na wydzieleniu pewnej puli środków i następnie zgodnie z wybraną metodologią umożliwienie zgłaszania i „głosowania” na wybrane pomysły. Oczywiście musi się to mieścić w zakresie zadań gminy.  Środki przeznaczane na budżety obywatelskie w Polsce wynoszą od kilkudziesięciu tysięcy zł do nawet 50 mln zł. W każdym województwie przynajmniej kilka samorządów realizuje budżety partycypacyjne.