BYŁ ZWIĄZANY Z OBOZEM POLITYCZNYM JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO. GDOWIANIN-PATRIOTA

Z Gdowa wywodzą się wybitni Polacy, wśród nich Michał Tadeusz Grażyński (1890-1965) żarliwy patriota związany z obozem politycznym Józefa Piłsudskiego.

Urodził się 12 maja 1890 roku w Gdowie w rodzinie nauczycielskiej. Jego ojciec Michał Kurzydło, kierownik miejscowej szkoły czteroletniej, a także radny gminy, za zgodą starostwa powiatowego w Wieliczce zmienił nazwisko na Grażyński. Matka natomiast pochodziła z domu Zastawniak.

Michał ukończył z wyróżnieniem gimnazjum św. Anny w Krakowie, a następnie studia na wydziale historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1913 roku z wynikiem celującym.

W okresie studiów związał się z organizacją niepodległościową „Zarzewie”, która realizowała ideę powołania polskiego harcerstwa jako narodowej formy skautingu. W 1913 roku w Gdowie Grażyński założył drużynę strzelecką i był organizatorem wielu ćwiczeń strzeleckich w dolinie Raby.

Równocześnie intensywnie pracował naukowo. W 1914 roku uzyskał tytuł doktora filozofii za pracę pod tytułem: „Reformy monetarne w Polsce w latach 1526-1528 i ich geneza”.

W czasie I wojny światowej wcielony został do armii austro-węgierskiej i wysłany na front rosyjski, gdzie w 1914 roku został ciężko ranny. Po rekonwalescencji, jako oficer pełnił służbę w jednostkach krakowskich.

Od listopada 1918 roku jako podporucznik Wojska Polskiego brał czynny udział we wszystkich trzech Powstaniach Śląskich, między innymi w trzecim był szefem sztabu Grupy Operacyjnej „Wschód”, która wsławiła się walkami z Niemcami w rejonie góry Świętej Anny.

„Grażyński był jednym z głównych współtwórców sukcesu militarnego i politycznego III Powstania Śląskiego, czego efektem stało się przyłączenie Ziemi Śląskich do II Rzeczpospolitej”.

W 1922 roku został odznaczony przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego orderem Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Śląskim.

Po demobilizacji Grażyński wrócił na Uniwersytet Jagielloński, gdzie kontynuował pracę naukową. Opublikował między innymi swoje rozprawy, a także wspomnienia „Walka o Śląsk”. Obronił także drugi doktorat z dziedziny prawa, a następnie napisał pracę habilitacyjną.
W latach 1922-1925 działał konspiracyjnie na terenie Śląska Opolskiego, włączonego do Niemiec, zakładając polskie stowarzyszenia i budząc świadomość narodową tamtejszej ludności polskiego pochodzenia.

W 1931 roku wybrany został Przewodniczącym Związku Harcerstwa Polskiego. Mianowany przez Józefa Piłsudskiego Wojewodą Śląskim. Stanowisko to piastował do 2 września 1939 roku.

Michał Grażyński zmarł na emigracji w Londynie w 1965 roku.

Zasług Grażyńskiego jako jednego z pierwszych od wieków Wojewody Polskiego na Śląsku nie uświadamia sobie zdecydowana większość współczesnych Polaków. Kiedy obejmował to stanowisko, stan oświaty i kultury na Śląsku był rozpaczliwie niski. Dzięki jego mecenatowi – programowi rozwoju nauki i sztuki, zakładanym organizacjom polskim i budowie polskich instytucji kultury i oświaty (między innymi Muzeum Śląskiego, Teatru Polskiego, Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych) na Śląsku dokonał się niezwykle dynamiczny postęp cywilizacyjny. Tempo i wysoki poziom rozwoju Śląska w tamtych latach pozostaje dziś wzorem.

Zostaw komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany

*