GDOWIANIE POWINNI ZNAĆ TE DATY

Na zdjęciu widać cały teren plebański w Gdowie. Wyobraźmy sobie zatem, jak było tu w średniowieczu: od lewej, obok Ulic, w sąsiedztwie potoku Kolawa, były dwa stawy rybne (dziś w tym miejscy jest pawilon handlowy oraz dolna część parkingu i ogrodu różańcowego). Nad pierwszym stawem stał budynek szkoły parafialnej (dziś Dom Katolicki Zorza), wyżej był dom wikarego (dziś podjazd do Rynku tzw. Wikaryjką – ul. Łapanowską), wokół kościoła znajdował się cmentarz (również tu, gdzie dziś ul. Myślenicka). Kościół był malutki (tu gdzie sygnaturka), drewniana dzwonnica stała osobno (tu gdzie dzisiejsza wieża), od południowej strony domu plebana oraz zabudowań gospodarczych był ogród i sad. W głębi dwie stodoły i spichlerz (tu gdzie dziś wikarówka i dom Caritasu).

Widoczny na pierwszym planie Dom Katolicki „Zorza”, został oddany do użytku 11 listopada 1934 r. Poświęcenia dokonał ks. kardynał Adam Sapieha (podobny Dom Katolicki powstał w sąsiedniej Niegowici – dziś pawilon handlowy). Owa ważna placówka kulturalna, wyposażona była w wielką salę widowiskową ze sceną i balkonem. W budynku mieściła się ochronka dla dzieci, odbywały się spotkania Katolickich Stowarzyszeń Młodzieży – Żeńskiej oraz Męskiej. Tu też próby odbywała przedwojenna, gdowska Orkiestra Dęta. W czasach PRL-u, w Domu Katolickim urządzono Przedszkole, scenę przebudowano na salkę katechetyczną, zaś w sali widowiskowej, w każdą niedzielę o godz. 11:00 była msza św. skupiająca licznie tłoczące się na niej dzieci i młodzież szkolną.

Pierwsza wzmianka pisana o miejscowości Gdów pochodzi z 1198 r. (o Niegowici z 1262 r.). Kolejne pisemne świadectwo o Gdowie pojawia się w 1272 r. (przyjęta ostatnio data lokacji wsi). Wtedy, po upadku rodu Gryfitów herbu Gryf, osada przeszła na własność rodu Drużynitów, wywodzących się z Boczowa (k. Grabia). Ród Drużynitów herbu Szreniawa dał początek wielkim polskim rodom magnackim: Lubomirskich (z Lubomierza k. Łapanowa) oraz Stadnickich (ze Stadnik k. Gdowa).

Kalendarium historii oraz legend o kościele w Gdowie i okolicy:

874 r. – na łagodnym wzniesieniu, w miejscu obecnego kościoła, stanął pierwszy krzyż oraz stacja misyjna, zbudowana przez wysłanników misjonarzy Słowian św. Cyryla i św. Metodego. Należy pamiętać, że teren Małopolski – Kraj Wiślan – został podbity i schrystianizowany przez władcę Państwa Wielkomorawskiego, księcia Świętopełka I. Wiślanie, na wiele lat przed chrztem Polski w 966 r. przyjęli chrzest w obrządku wschodnim. O tamtych czasach przypomina dziś ołtarz z postacią pustelnika św. Onufrego.

1049 r. – w sąsiedniej Niegowici biskup Aaron dokonuje konsekracji zbudowanego tam pierwszego kościoła drewnianego.

1075 r. – w Gdowie biskup Stanisław ze Szczepanowa (późniejszy święty i patron Polski) dokonuje konsekracji pierwszego kościoła drewnianego, zbudowanego przez miejscowy ród Gryfitów. Jan Długosz wyraźnie wymienia jako fundatora kościoła Jaksę Gryfitę. W wielu innych publikacjach wymieniana jest również postać rycerza Gedko z rodu Świebodziców-Gryfitów, który w tym czasie miał warownię w Gdowie i który był świadkiem mordu dokonanego przez króla Bolesława Śmiałego na biskupie Stanisławie oraz późniejszego cudownego zrośnięcia się członków świętego. Przyjmuje się, że pierwszy kościół drewniany stał w miejscu obecnej dzwonnicy.

1325 r. – ówczesny pleban Mikołaj buduje murowany kościół. Jego gotyckie fragmenty zachowały się w postaci grubych ścian w części prezbiterium (tej za bocznymi ołtarzami i miejscem skręcania biegu świątyni w prawo) oraz w postaci dawnej zakrystii (zwanej swego czasu dziadownią). Legenda głosi, że na początku planowano, aby kościół zbudować za Rabą, w pobliżu lokalnego kamieniołomu pod Stryszową, ale co w ciągu dnia nagromadzono łamany kamień, to w nocy jakieś potężne woły przewoziły go przez Rabę i zostawiały na poświęconym miejscu, w pobliżu niedawno spalonego drewnianego kościoła.

1325 r. – do sąsiedniej Niegowici przeniesiono dekanat ze Szczyrzyca.

1340 r. – parafia gdowska była już wielka, liczyła kilkanaście wsi skupiających 750 wiernych.

1342 r. – pleban Mikołaj wstawił do wybudowanego kościoła gotycki ołtarz oraz umieścił w nim namalowany na desce obraz Najświętszej Marii Panny.

1401 r. – właściciel majątku gdowskiego Prandota Boczowski zabił z łuku miejscowego proboszcza i pozbawił go świętopietrza. Przyczyną miały być żądania proboszcza o kolejną fundację na budowę plebanii.

1417 r. – w drodze z Halicza zatrzymał się w Gdowie król Władysław Jagiełło. Orszak monarchy stanął postojem przy kościelnej studni na Wikaryjce. Powstała legenda głosi, że król wstąpił do kościoła, modlił się przed obrazem Maryi, prosząc u Niej o następcę tronu (od czego zależał dalszy los Unii Korony z Litwą). Opatrzność Boża dała mu synów Władysława Warneńczyka oraz Kazimierza, założyciela słynnej na całą Europę dynastii Jagiellonów.

Zostaw komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany

*