KONTA SAMORZĄDÓW. CO TAM SIĘ DZIEJE

Krajowa Rada RIO opublikowała informację o wynikach kontroli koordynowanej dotyczącej prawidłowości ewidencji obrotów i stanu środków na rachunkach bankowych jednostek samorządu terytorialnego oraz rzetelność sprawozdań w tym zakresie. Kontrolą objęto 2021 rok, ze szczególnym uwzględnieniem stanu środków pieniężnych na dzień 31 grudnia 2021 r.

Analiza wykazała, że najwięcej problemów w zakresie ewidencji środków pieniężnych na rachunkach bankowych stwarzała w praktyce ewidencja środków na rachunkach służących do obsługi realizacji projektów lub programów z udziałem środków pomocowych oraz realizacji innych zadań, w zakresie których umowa lub przepisy prawa nakładają obowiązek wydzielenia środków pieniężnych na odrębnych rachunkach i ograniczają swobodę jednostki w zakresie dokonywanych na nich operacji środkami.

Problemy dotyczyły także rachunków podzielonej płatności VAT (split payment). Wiążą się one ponadto z kwestią umiejętności wyboru odpowiedniego – ze względu na specyfikę danej jednostki i księgowanych środków – sposobu ewidencji rachunków bankowych na kontach zespołu, spośród dopuszczonych przepisami prawa oraz prawidłowości jego stosowania.

Zdaniem autorów analizy wśród przyczyn wystąpienia nieprawidłowości w zakresie ewidencji środków pieniężnych na rachunkach bankowych samorządów jest nieznajomość, nieprzestrzeganie lub błędna interpretacja przepisów dotyczących rachunkowości i sprawozdawczości. Wskazano też na ograniczenia stosowanych systemów finansowo-księgowych oraz niewłaściwe wykonywanie obowiązków przez pracowników.

W zakresie generujących najwięcej problemów w ewidencji środków pieniężnych (projekty i programy, split payment) powodem stwierdzanych nieprawidłowości może być także brak precyzyjnych przepisów regulujących specyficzne zasady ewidencji na rachunkach otwieranych w księgach rachunkowych budżetu/urzędu jst.

W opracowaniu podkreślono, że nieprawidłowości w zakresie prowadzenia ewidencji środków pieniężnych na rachunkach bankowych mają odzwierciedlenie przy sporządzaniu sprawozdawczości. Wskazano przy tym, że przyczyn liczby błędów sprawozdawczych można też doszukiwać się także w samym sposobie określenia zasad sporządzania sprawozdań.

„Sprawozdania stanowią narzędzie analizy, planowania i kontroli (w tym oceny sytuacji finansowej jst oraz prawidłowości wykorzystania środków publicznych), jak również podejmowania decyzji dotyczących finansów jednostki, zatem dane z nich wynikające powinny cechować się należytą rzetelnością” – zaznaczono w raporcie.