LIPLAS. HISTORIA SOŁECTWA

Nazwa wsi Liplas prawdopodobnie wywodzi się od lasu lipowego gęsto porastającego te tereny przed laty. Dziś niewiele osób już pamięta, że właśnie Liplas był jedną z pierwszych miejscowości w gminie Gdów w której zaczęto segregować śmieci. Liplas, leżący w rejonie Łysej Góry, lokalnego Giewontu i Potoku Królewskiego przed laty należał do rodziny Popławskich.

Pod koniec XVIII wieku wieś należała do generała Ludwika Dębickiego, który gościł w swoim dworze w Wiatowicach Tadeusza Kościuszkę bezpośrednio przed insurekcją w 1794 roku.

W Liplasie znajdował się dwór z 1850 roku. Został on rozebrany pod koniec XX wieku. Tutejsze tereny dworskie przez lata zmieniały swojego właściciela. Mieściły się tam między innymi biura PGR, a także zakłady mleczarskie z Łapanowa. Sam Liplas własnością rodziny Popławskich był do roku 1945. Potomek tej rodziny postanowił po latach odbudować dwór. W czasach świetności dworu z majątku tego płacono dziesięcinę snopową kościołowi w Niegowici. Znajdowały się tu także cztery stawy rybne.

Liplas nie należy do największych wsi w gminie Gdów. Zabudowa jest tu zwarta, jedynie przysiółki znajdują się w pewnej odległości od centrum sołectwa. Miejscowość, jak większość po tej stronie Gdowa należy do parafii Niegowić. Liplas nie posiada własnej szkoły, choć ponad 20 lat temu znajdowała się tu filia Szkoły Podstawowej w Niegowici. W związku z niżem demograficznym utrzymanie tej placówki stało się jednak nieopłacalne.

Dziś mało osób pamięta, że Liplas jako jedna z pierwszych miejscowości w gminie Gdów został wytypowany do systemu segregacji odpadów. Na polskiej wsi była to wtedy nowość. To wtedy właśnie na początku XXI wieku we wsi z otoczenia usunięto często nienajlepszej jakości zbiorcze pojemniki i zastąpiono je różnokolorowymi workami. Pamiętam, że odpady z czarnych worków odbierano wtedy w każdy czwartek, a innego rodzaju odpady raz w miesiącu. Istniał także tak zwany transport telefoniczny, występujący w sytuacji większego nagromadzenia śmieci, możliwy poza ustalonymi terminami. Stała opłata kwartalna dla mieszkańców wynosiła wtedy… 12 złotych. Dziś przy rekordowo wysokich cenach za odbiór śmieci w gminie Gdów wydaje się to wręcz nieprawdopodobne.

W miejscowości Liplas znajdują się trzy kapliczki pochodzące z pierwszej połowy XIX wieku, których fundatorami były najczęściej zamożne rodziny mieszkające na tych ziemiach.

Mierzący zaledwie dwa metry wysokości, mocno zniwelowany kopiec z Liplasu, małej wsi, malowniczo położonej między Gdowem a Niegowicią, nigdy nie został przebadany archeologicznie.

W sołectwie znajduje się również niewielki, około 2 metrowy, zniwelowany kopiec zwieńczony krzyżem. Wśród miejscowej ludności od pokoleń krąży legenda, według której pod ziemią spoczywać mają węgierscy żołnierze, dezerterzy z armii austriackiej, którzy na wieść o wybuchu powstania w swojej ojczyźnie odmówili posłuszeństwa cesarzowi, by ruszyć z pomocą rodakom.
Nie dane im było jednak dopełnić obywatelskiego obowiązku. Właśnie tu miała bowiem dopaść ich śmiertelna choroba (tyfus, cholera lub czerwonka), która zniweczyła odważne, żołnierskie plany.

W innej części wsi natomiast, w rejonie boiska piłkarskiego w roku 1945 pochowano kilkunastu żołnierzy Wermachtu wziętych do niewoli na Łysej Górze.

Znakiem rozpoznawczym Liplasu jest także słynna Aleja Brzozowa wiodąca w kierunku Niegowici.