NAJBARDZIEJ EFEKTYWNY SPOSÓB ZAPOBIEGANIA CHOROBOM TO SZCZEPIENIA

Od 1 czerwca szczepienia przeciwko wirusowi HPV dla dziewczynek i chłopców w wieku 12-13 lat mają być refundowane. Wirus jest główną przyczyną raka szyjki macicy.  Polska to obecnie ostatni kraj UE, który nie zapewnia bezpłatnego dostępu do tych szczepień. „Refundacja to dobra inwestycja w zdrowie” – podkreślają eksperci.

Uczestnicy panelu dyskusyjnego „Szczepienia dorosłych istotnym elementem zdrowia publicznego”, który odbył się w ramach VIII edycji Kongresu Wyzwań Zdrowotnych, podkreślali, że na udostępnienie nieodpłatnych szczepionek przeciwko HPV (wirusowi brodawczaka ludzkiego) trzeba było czekać kilkanaście lat.

„To jest bardzo ważny moment, że doszliśmy do tego etapu i nareszcie mówimy o bezpłatnych szczepieniach przeciwko HPV, bo tutaj na pewno bariera cenowa poważnie zmniejszała liczbę szczepionych” – mówiła dr hab. Agnieszka Mastalerz-Migas, prof. UMW, konsultant krajowa w dziedzinie medycyny rodzinnej.

Na fakt wieloletnich opóźnień w tej dziedzinie wskazywał również prof. Marcin Czech, prezes Polskiego Towarzystwa Farmakoekonomicznego. Jednak, jak zaznaczył, podczas tych lat przeprowadzono badania, które dostarczyły „bardzo przekonujące i jednoznaczne dowody”, że po wprowadzeniu szerokich szczepień przeciw HPV bardzo zmienia się na korzyść sytuacja epidemiologiczna, jeśli chodzi o raka szyjki macicy oraz nowotwory szyi i głowy. Można to zaobserwować na przykładzie takich krajów jak Australia czy Wielka Brytania, które wcześniej wprowadziły system szczepień.

„Widzimy, że praktycznie rak szyjki macicy jako problem zdrowia publicznego przestaje istnieć – powiedział prof. Czech. – Nie powinny istnieć bariery finansowe dla osób, które chcą się zaszczepić” – dodał.

W opinii prof. Mastalerz-Migas bariera cenowa nie jest jedyną barierą dla upowszechnienia w polskim społeczeństwie szczepienia przeciw HPV. „Nadal mamy dużą barierę mentalnościową i przed personelem medycznym jest ogromna praca edukacyjna do wykonania, żeby odsetek szczepionych dziewczynek i chłopców był odpowiednio duży” – mówiła.

„Dużo złego by się zadziało, gdybyśmy dalej zwlekali z decyzja o refundacji – stwierdziła Joanna Parkitna, dyrektor Wydziału Oceny Technologii Medycznych, Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Dodała, że kibicuje resortowi zdrowia, by udało mu się rozpocząć nieodpłatne szczepienia w planowanym terminie. – Jest w tej chwili marzec, więc wakacje już są przed nami. Chciałabym wierzyć w to, że Ministerstwo Zdrowia rozpocznie intensywnie szczepienia już w czerwcu, bo jeśli nie, to przed nami duża przerwa wakacyjna” – zaznaczyła.

Prof. prof. Violetta Skrzypulec-Plinta, Katedra Zdrowia Kobiety, Zakład Zdrowia Reprodukcyjnego i Seksuologii, Śląski Uniwersytet Medyczny, zwróciła uwagę, jak ogromny problem w Polsce stanowi rak szyjki macicy.

„Cztery Polki dziennie umierają na raka szyjki macicy, jest 2,5 tys. zachorowań rocznie” – podkreślała.

Jej zdaniem, by ta sytuacja uległa poprawie potrzebna jest szeroka profilaktyka wtórna – regularne badania ginekologiczne kobiet, a przede wszystkim profilaktyka pierwotna, czyli szczepienia przeciwko HPV. Jednak dla zapewnienia ich powszechności – według prof. Skrzypulec-Plinty – należy jak najwcześniej rozpoczynać edukację seksualną dzieci na odpowiednim dla nich poziomie, ale kształcenie powinno też objąć rodziców, którzy przecież będą podejmowali decyzje o szczepieniu, a nawet dziadków, których opinia często jest znacząca.

Wybór szczepionki przeznaczonej do refundacji nie jest jeszcze dokonany. W Polsce dostępne są dwie: 2-walentna i 9-walentna. Rada Przejrzystości wydała 27 grudnia opinię, w której napisała, że dostępne w Polsce szczepionki przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) „są skuteczne w zapobieganiu nowotworom szyjki macicy, a wobec braku wiarygodnych dowodów na wyższość kliniczną którejkolwiek w zakresie istotnych klinicznie punktów końcowych, o wyborze preparatu winna decydować cena i wynikająca z niej efektywność ekonomiczna”.

„Na podstawie danych o efektywności kosztowej Minister Zdrowia powinien podjąć decyzję. W ramach tych środków budżetowych, jakimi dysponujemy, dokonujemy takiego a nie innego wyboru” – stwierdził dr Michał Seweryn, epidemiolog, prezes zarządu EconMed Europe.

Podczas debaty rozmawiano też o popularyzacji wiedzy na temat istniejących szczepieniach dla dorosłych, np. przeciw półpaścowi. Szczepionka jest najlepszym sposobem uniknięcia tej choroby.

„Szczepienia dorosłych to jest część systemu, którą się tradycyjnie nie zajmowaliśmy w Polsce. Należy jednak świadomie myśleć o tym, aby tych ludzi dalej chronić przed chorobami zakaźnymi, czyli ich doszczepić w odpowiednim momencie” – stwierdził prof. Czech. Dotyczy to m.in. krztuśca, pneumokoków czy właśnie półpaśca.

„Powinniśmy spojrzeć na szczepienia w ten sposób, że jest to najbardziej efektywna interwencja w zakresie zdrowia publicznego, jaką mamy – zapobieganie chorobom” – podsumował ekspert.