NAJWYŻSZY SZCZYT W REJONIE GMINY GDÓW

Najwyższy szczyt w rejonie Gminy Gdów ma 355 metrów nad poziomem morza. To Góra Sypka. Położona jest na granicy gminy Gdów z gminą Dobczyce. Należy częściowo do sołectwa Stryszowa, Gdów oraz Stadniki. Jej wschodnie wzniesienie opada łagodnie w kierunku Zręczyc. Należy do formacji skawińskiej. Tworzy ją gruby kompleks osadów, głównie ilastych, z wkładkami piaskowców i lokalnie, materiału gruboklastycznego.

Warstwy skawińskie po raz pierwszy zostały określone jako formacja skawińska w pracy Kucińskiego i Nowaka w roku 1975 i od tego czasu opisywane są pod tą nazwą już przez wielu badaczy. Wiek tych utworów na podstawie badań mikrofauny przeprowadzonych przez wielu autorów odpowiada wczesnemu badenowi.

Utwory formacji skawińskiej, jak Góra Sypka opisuje się jako serię łupków i piaskowców lub serię łupkowo-mułowcową, a także jako mułowce i piaskowce podsolne, spągowe iły margliste i iły lub iłowce podsolne oraz serię podewaporatową.

Opisany udział iłów wyjaśnia zjawisko osuwisk jakie powstały licznie na północnych zboczach Góry Sypka w rejonie Stadnik oraz Gdowa, ale także tych tworzących się lokalnie w Stryszowej.

Niewiele osób z którymi rozmawiałem, a które zamieszkuję te tereny wie, że znajduje się tutaj stanowisko dokumentacyjne, czyli odsłonięcie geologiczne „Stryszowa” na północnym skłonie wzniesienia Góry Sypka. Ustanowione zostało ono przepisami odrębnymi i ujęte jest w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody pod numerem 6/1. Podlega ochronie przed wszystkimi działaniami, które mogłyby zagrażać jego zniszczeniu na mocy Rozporządzenia Wojewody Krakowskiego Nr 32 z dnia 16 listopada 1998 roku.

Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu górę zwaną dziś Sypka nazywa Falkowską Górą i określa jej wysokość na 363 metry.

W słowniku tym przeczytać możemy, że góra stanowiła własność szlachecką.

W roku 1436 Stanisław z Fałkowic udowadnia przy pomocy świadków, że las zwany dziś Górą Sypka miał w tenucie zmarły w roku 1416 Zbigniew ze Stadnik i z tenuty tej nie ustąpił, ani też jego syn jej nie wydzierżawił.

Dowiadujemy się również, że w roku 1525 Marcin Stroński z Fałkowic pozywa Mikołaja Wielopolskiego dziedzica Gdowa i Stadnik przed sąd królewski o las zw. Falkowską Górą położony po przeciwnej stronie wsi Fałkowice i o wycięcie w tym lesie 120 drzew. Wielopolski przedkłada dokumenty [z lat 1436-40] sędziego ziemskiego krakowskiego Jana Reja z Szumska i podsędka Filipa z Chrobrza przysądzający Zbigniewowi ze Stadnik pozwanemu przez Stanisława Falkowskiego połowę tegoż lasu Góry Sypka i wspiera ten dokument przysięgą. Sąd ziemski krakowski przysądza Wielopolskiemu połowę tegoż lasu.

Na powyższym zdjęciu szczyt Góry Sypka

 

 

Z górą tą związana jest krótka, lokalna legenda:

„Kościół w Łazanach budowali dwaj bracia mocarze. Jeden z nich stał na górze w Stryszowej, a drugi w Łazanach. Ten na górze w Stryszowej ogromną siekierą karczował drzewa. Wielkolud z Łazan w pewnym momencie poprosił o siekierę. Wielkolud ze Stryszowej rzucił siekierą tak nieszczęśliwie, że upadła u podnóża Góry Stryszowskiej, zmieniając koryto Raby. Wcześniej Raba płynęła w Bilczycach, pod Łazanami. Dlatego między tymi górami jest dziś tak płasko”.