NAZWA MIEJSCOWOŚCI GDÓW

W dobie powszechnej informacji internetowej wydawać się może, że niewiele jest nas w stanie zaskoczyć. Tymczasem sama etymologia nazwy miejscowości Gdów nie jest jednoznacznie wyjaśniona. Jest kilka hipotez podawanych przez historyków i językoznawców.

Pamiętam, że kiedyś na prośbę mieszkańca Gdowa Tomasza Budy problematyką wyjaśnienia nawy miejscowości zajął się językoznawca a zarazem profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Witold Taszycki. Wykazał on, że Gdów jest nazwą dzierżawczą, to znaczy u jej podstaw leży nazwa osobowa „Gied”, „Gda”. Taszycki znalazł wytłumaczenie dla tej nazwy w języku prasłowiańskim. Zgodnie z zasadami gramatyki prasłowiańskiej, we wczesnej prasłowiańskiej dobie nazwa „Gied”, „Gda” powinna brzmieć „Gudos”, „Guda”. Prasłowiańska nazwa „Gudos” znajduje odpowiednik w języku litewskim. Rzeczownik „Gudas” którego znaczenie Aleksander Bruckner, historyk kultury języka polskiego określił następująco: staropolskie „godde” – las, zarośla; litewskie :gudas” – znaczy mieszkaniec lasu natomiast prapolska nazwa „gied” tyle, co lasek. Ten sam pierwiastek z nazwy Gdów występuje w nazwach miejscowości Gdańsk i Gdynia. Nazwy przyniosły na ten teren podboje i osadnictwo północnych Słowian.

Inną teorię na temat nazwy Gdów przedstawił Bartosz Paprocki – historyk, heraldyk żyjący na przełomie XVI i XVII wieku. Powołując się na Jana Długosza przypisuje założenie Gdowa – Giedce herbu Gryf, który żył 100 lat (1056-1156) i był świadkiem śmierci biskupa św. Stanisława, prodynasta szlachty polskiej.

W XIX wieku historyk, profesor UJ Franciszek Piekosiński również doszedł do wniosku, że nazwa Gdów kryje w sobie imię rycersko-szlacheckie Giedko.

Stanisław Rospond w Słowniku etymologicznym miast i gmin PRL (wydawnictwo Ossolineum 1984) podaje: Gdów nie jest nazwą od imienia „Gied” lecz nazwą topograficzną od tej samej archaicznej podstawy od której pochodzi Gdańsk i Gdynia. „Gda” z przyrostkiem „ów-„ oznacza zalesiony i podmokły teren nad rzeką Rabą.

Ludowa etymologia nazwę Gdów wywodzi od słowa „wdowa”, które w narzeczu wymawia się „gdowa”.

A może Wy macie swoją teorię na temat powstania nazwy miejscowości Gdów?