TYSIĄCLETNIE GRODZISKO W GDOWIE ZNAJDUJE SIĘ PRZY RONDZIE KSIĘDZA KAROLA WOJTYŁY

W Gdowie, przy ul. Bocheńskiej, między „Galerią Gdowską” a Hotelem „Oriza”, na wysokości ronda księdza Karola Wojtyły  znajduje się wyjątkowe miejsce dla historii Gminy Gdów. Dzisiaj mało osób zdaje sobie z tego sprawę, że to właśnie tutaj znajduje się średniowieczne grodzisko założycieli Gdowa. Leży ono dokładnie na wytyczonym początku trasy II-go etapu obwodnicy.  Warto o tym pamiętać! Kiedy już powstanie dalsza część obwodnicy pamiętajmy, że właśnie w tym miejscu tworzyła się historia Gdowa!

Założone około tysiąc lat temu gdowskie grodzisko, stanowiło ważny punkt w wyznaczonej przez króla Bolesława Chrobrego linii obronnej ówczesnej Polski. Położone u progu Karpat, broniło kraj przed bitnymi Madziarami. W pierwszym tomie Monografii Tadeusza Rzebika „Gdów i okolica”, zamieszczony jest jego naukowy opis, a także szkic sytuacyjny.

Gród rycerza Gedki (herbu Gryf) usytuowany był, na skrzyżowaniu traktu węgierskiego (N-S) oraz szlaku biegnącego doliną Raby (E-W). Otoczony mniejszymi gródkami, posiadał korzystne położenie strategiczne oraz był miejscem postoju w drodze z Krakowa do Sącza.

  Jest w naszym Gdowie droga Grodzisko, pomiędzy Bocheńską i Obrytką.

  Wybrał to miejsce tysiąc lat temu rycerz Chrobrego – Gedko.  

  W podmokłych widłach Rudy z Lipnicą założył obronny gród drewniany,  

  Z wieżą na kopcu, skąd trakt handlowy dokładnie był widziany.

W czasach średniowiecza, droga z Krakowa do Koszyc, biegła przez Gdów, gdzie pokonując bród na Rabie koło Podolan, wchodziła w obniżenie Karpat, prosto ku widocznej z daleka górze Kostrzy. Śladem owego traktu planuje się poprowadzenie linii kolejowej Podłęże – Piekiełko.

Drewniany gród Gedki dał początek osadzie o nazwie Gedków (Gedgów) i funkcjonował do pierwszej połowy XIII w.

Gród i osada, blisko lat dwieście przetrwały spokojnie, aż do czasu

  Gdy Batu-Chana orda tatarska paliła miasto Kraków.  

  Mongolski oddział w drodze na Węgry pożarem też zniszczył gród Gedgowa. Popędził w jasyr młode dziewice, a mężczyzn wymordował.

W późniejszych wiekach Gdów rozwijał się wokół kościoła, natomiast leżące na uboczu, zarośnięte chwastami miejsce po grodzisku uległo zapomnieniu. Zainteresowano się nim dopiero w czasach zaboru austriackiego, w roku 1784, podczas budowy gościńca cesarskiego ze stolicy Galicji – Lwowa do stolicy Cesarstwa – Wiednia. Rozebrano wtedy wysoki kopiec ziemny – miejsce po średniowiecznym stołpie (wieży obserwacyjnej) i jego ziemią zasypano fosy wokół majdanu. Miejsce po zrównanym kopcu (zaznaczonym jeszcze na XVIII w. mapie sztabowej) ludność długo nazywała „Bezwzgórzem”. Gościniec cesarski został wytyczony północną częścią grodziska.

W latach 60-tych XX w. grodzisko w Gdowie zostało przebadane przez archeologów. Znaleziono wtedy fragmenty ceramiki glinianej, resztki drewnianych narzędzi rolniczych, skorodowane żelazne ostrza, krzemienne groty oraz odkryto ziemianki mieszkalne. Część eksponatów trafiło do Muzeum Żup w Wieliczce.

W obecnym czasie na zapomnienie skazany zostanie gród Gedgowa. Jego znaczna część znajdzie się „pod” powstającą obwodnicą.

Inne gminy wykorzystują fakt istnienia grodzisk lub zamków na swoich terenach. Odbudowują grodziska, zaznaczają przebieg wałów i fos oraz odtwarzają chaty i bramy. To ściąga turystów oraz daje w sezonie dodatkowe pieniądze do budżetu gmin. Często grody rekonstruuje się w innych miejscach, stawiając kilka chałup, tablicę informacyjną i niewielki parking z małą gastronomią. Wiele gmin korzysta w tym celu z funduszy unijnych.

NIE ZAPOMNIJMY O TYM MIEJSCU! TO NASZA HISTORIA!

Nasza pamięć o tym miejscu winna być szczególnie ważna, zwłaszcza, że badania archeologiczne jednoznacznie wykazały, że historia tego miejsca jest dużo starsza! Opis średniowiecznego grodu Gedki powstał na podstawie Monografii autorstwa Tadeusza Rzebika pod tytułem: „Gdów i okolica”. Tymczasem przeprowadzone na tym terenie badania archeologiczne (1965 – Jodłowski; 1966 -Reguła; 1975 – PP PKZ; 1991 – Naglik) jednoznacznie wykazały relikty dużo starszej osady, datowanej na okres wpływów rzymskich. Miejsce to było zamieszkałe na przełomie starej i nowej ery. Odkryta osada pochodziła z czasów celtyckich i nie przypominała typowego dla XI w. średniowiecznego grodu.

Odkryte podczas wykopalisk eksponaty można zobaczyć w Muzeum na Zamku Żupnym w Wieliczce.

 

 

 

 

 

 

Zostaw komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany

*