W GMINIE GDÓW. CMENTARZE WOJENNE

Warto pamiętać o cmentarzach wojennych na terenie Gminy Gdów. Ważna jest pamięć o osobach, które na nich spoczywają. Cichawa, Niegowić, Gdów…

Cmentarz wojenny w Cichawie projektował Franz Stark. Pochowano na nim ośmiu żołnierzy austriacko-węgierskich z 55. pułku piechoty oraz 13 i 14 batalionu strzelców polowych. Spoczywa tutaj także 44 żołnierzy rosyjskich. Polegli oni w dniach 6-13 grudnia 1914 roku.

Sam cmentarz jest niewielki, ma powierzchnię zaledwie 2 arów, na planie kwadratu o boku 14 metrów. Leży pośrodku pól uprawnych. W rogu cmentarza rośnie wysoka lipa. Pomnikiem centralnym jest stojący na postumencie, przy ogrodzeniu od strony północno-wschodniej, krzyż. Poniżej niego znajduje się współczesna tablica z następującym tekstem: „CMENTARZ WOJENNY CICHAWA 1914-1915 KRIEGERFRIEDHOF CICHAWA – WY, COŚCIE PADLI ZA OJCZYZNĘ W BOJU WRÓG CZY PRZYJACIEL – DOKONAWSZY CZYNU ŚPIJCIE ZŁĄCZENI W TEJ ZIEMI POKOJU-”

Cmentarz ten wybudowany został przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie.

Ten sam oddział wybudował cmentarz wojenny w Niegowici. Jest to niewielka kwatera, w północnej części cmentarza parafialnego, leżącego przy drodze z Niegowici do Krakuszowic. Na tym cmentarzu wojennym, który również projektował Franz Stark pochowano 41 żołnierzy austriackich oraz rosyjskich, poległych 10 grudnia 1914 roku.

Cmentarz wojenny w Gdowie projektował Gustaw Ludwig. Jest to niewielka kwatera na cmentarzu parafialnym obok Kopca-Mogiły powstańców 1846 roku oraz pomnika upamiętniającego poległych we wrześniu 1939 roku. Cmentarz wykonano na planie prostokąta o wymiarach 10 × 6 m. Ogrodzenie cmentarza tworzą niskie betonowe słupki połączone masywnymi metalowymi rurami. Wejście odbywa się przez bardzo niską jednoskrzydłową, metalową furtkę. Na przeciwległym do niej boku cmentarza znajduje się masywny betonowy krzyż o wysokości 2,6 metra z tablicą inskrypcyjną. Na placu cmentarza rozmieszczonych jest promieniście dziewięć nagrobków z żeliwnymi krzyżami z wieńcem laurowym. Na nagrobku żołnierza armii rosyjskiej jest prawosławny krzyż dwuramienny, na pozostałych ośmiu nagrobkach żołnierzy armii austriackiej są to jednoramienne krzyże maltańskie.

Na gdowskim cmentarzu wojennym pochowano 12 żołnierzy armii austriackiej z 34. pułku piechoty, 55. pułku piechoty, 80. pułku piechoty, z 3. pułku strzelców i 30. pułku ciężkiej artylerii polowej oraz 1 żołnierza armii rosyjskiej z 166. pułku piechoty. Z nazwiska znanych jest 12, jeden jest nieznany. Ułan Paul Wojtowicz z I Regimentu Ułanów zmarł w 1917 roku, kapral Franz Kopera z krakowskiego 2 Regimentu Artylerii Fortecznej zmarł 2 stycznia 1915 r., wszyscy pozostali zginęli podczas ciężkich walk toczonych w okolicy Gdowa w listopadzie i grudniu 1914 roku.

Podobnie jak cmentarze wojskowe w Cichawie i Niegowici, również ten w Gdowie wybudowany został przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Austriacy wybudowali cmentarz w 1916 roku. W 50- tą rocznicę budowy, czyli w 1966 roku dokonano remontu cmentarza. Zamontowano nowe rury ogrodzenia, nową furtkę i na nowo wykonano betonowe daszki na słupkach ogrodzenia. Pod centralnym krzyżem zamontowano nową tablicę inskrypcyjną w języku polskim (oryginalna była zniszczona i w języku niemieckim) i uzupełniono brakujące żeliwne krzyże. Obecnie układ nagrobków odbiega od pierwotnego.