WYDATKI NA KULTURĘ i OCHRONĘ DZIEDZICTWA KULTUROWEGO W GMINACH POWIATU WIELICKIEGO

U progu zmian ustrojowych w Polsce, w 1989 roku, finansowanie kultury polskiej było domeną władz państwowych. Zmieniło się to dopiero po uformowaniu samorządu terytorialnego w 1990 roku. Dziś sprawdzamy jakie są wydatki budżetów gmin lokalnych z powiatu wielickiego na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (z wyłączeniem wydatków majątkowych inwestycyjnych) w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Porównujemy też w tym zakresie nasze gminy na tle pozostałych małopolskich gmin.

Podstawowa zmiana, która nastąpiła w finansowaniu kultury po 1989 r., była skutkiem powołania samorządów. Samorząd terytorialny, obecnie gminny, i ustanowione osiem lat później samorządy powiatowe i wojewódzkie wzięły na siebie obowiązek rozwoju kultury lokalnej. Należy jednak pamiętać, że – wbrew pozorom – nie oznaczało to całkowitego ograniczenia roli państwa. Zachowało ono moc regulacyjną i wpływ budżetowy. Ministerstwo kultury (resort nazywał się różnie w ciągu ostatniego trzydziestolecia) nigdy nie wycofało się ze swoich uprawnień, a zwłaszcza nadzoru nad polską kulturą jako całością.

Kultura przestaje być przywilejem mieszkańców dużych ośrodków miejskich. Dostęp do niej jest coraz bardziej zrównoważony. Media publiczne i PISF np. nie realizują już swoich projektów wyłącznie w metropoliach. Rosną wydatki na ochronę dziedzictwa czy lokalne centra kulturowe w miejscowościach mniejszych. Segment kultury cyfrowej też przyczynia się do wyrównania różnic między „centrum” a „prowincją”.

Zdecydowaną większość samorządowych wydatków na kulturę stanowią wydatki bieżące (np. wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w placówkach kultury, zakupy towarów i usług, niezbędnych do ich funkcjonowania, opłaty, czy podatki).

 

Wydatki budżetów gmin na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (z wyłączeniem wydatków majątkowych inwestycyjnych) na 1 mieszkańca w gminach powiatu wielickiego:

- gmina Niepołomice – 288 zł (1 miejsce w województwie);

- gmina Wieliczka – 89,95 zł (118 miejsce w województwie);

- gmina Gdów – 85,80 zł (128 miejsce w województwie);

- gmina Biskupice – 58,58 zł (159 miejsce w województwie);

- gmina Kłaj – 42,42 zł (171 miejsce w województwie).

 

Pierwsza 10-tka gmin w naszym województwie:

1. Gmina Niepołomice
2. Gmina Brzeszcze
3. Gmina Oświęcim
4. Gmina Chełmek
5. Gmina Bolesław
6. Gmina Zator
7. Gmina Sucha Beskidzka
8. Gmina Krynica-Zdrój
9. Gmina Zakopane
10. Gmina Chrzanów