ZESPÓŁ REGIONALNY GDOWIANIE. PERŁA ZIEMI GDOWSKIEJ

Już w latach 60-tych ubiegłego wieku działał w Gdowie Zespół Przedstawień Scenicznych, który zainteresował mieszkańców kulturą i tradycją. Inicjatorami założenia zespołu „Gdowianie” byli: Wanda Bednarska i naczelnik gdowskiej poczty Stanisław Knapik.

To oni zgromadzili wokół siebie miłośników miejscowej tradycji, pieśni, tańców i obrzędów. Byli to głównie mieszkańcy Gdowa i Bilczyc. Pod ich kierownictwem opracowano i wystawiono na scenie widowisko „Gdowskie wesele”, obrzęd przypominający tradycyjną uroczystość weselną z przełomu XIX i XX wieku. Zespół „Gdowianie” występował nie tylko w Gdowie, ale również w Krakowskim Domu Kolejarza.

Zespół popularyzował też bożonarodzeniowe obrzędy. Od Świętego Szczepana do Matki Bożej Gromnicznej odwiedzał mieszkańców, śpiewając zapomniane już kolędy i przedstawiając zapisaną w Kantyczkach „Pastorałkę góralską” księdza Mioduszewskiego.

W roku 1974 muzycy: Władysław Zawała z Kędzierzynki oraz bracia Julian i Stefan Sitkowie z Bilczyc założyli w GOK Kapelę Ludową. Kierownikiem został uczący gry na klarnecie Władysław Zawała. To właśnie on w roku 1979 na Ogólnopolskim Festiwalu Kapeli i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą reprezentował gminę Gdów i za grę na okarynie otrzymał Srebrną Basztę.

Lata osiemdziesiąte XX wieku to czas współpracy ze słynącą z zamiłowania do folkloru dyrektor GOK Teresą Śmigacz. To jej „Gdowianie” zawdzięczają nową, obszerniejszą wersję wesela gdowskiego. Stroje ludowe, zgodne z oryginalnym wzorami, wykonała dla nich Spółdzielnia Pracy Rękodzieła Ludowego im. Stanisława Wyspiańskiego z Krakowa. Rekwizyty zbierali po domach. Gdowskie wesele jechało przez wieś na bryczkach z konnym zaprzęgiem. Błogosławieństwo i cepiny odbywały się w najstarszej chacie. W maju 1984 roku Krakowski Dom Kultury ogłosił przegląd pod nazwą „Wesele krakowskie”. „Gdowianie” otrzymali wówczas pierwszą nagrodę, a część ich widowiska weselnego dokumentowała Telewizja Krakowska.

Pod kierownictwem Teresy Śmigacz zespół zgromadził duży repertuar pieśni, przygotował wiele ciekawych widowisk, prezentował się u siebie, w gminach sąsiednich i za granicą. W 1985 roku w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą męska grupa śpiewacza „Gdowian” za pastorałki i pieśni obrzędowo-weselne otrzymała główną nagrodę. Lata 1986-1987 przyniosły główną nagrodę w kategorii „Duży-Mały”. W 1986 roku w ramach imprez towarzyszących festiwalowi, zespół prezentował widowisko według scenariusza Teresy Szlachetki „U naszego jegomości”, wystawieniem którego zainaugurował później V Sezon Teatralny Sceny Teatru Wsi Polskiej „Komedia” w Warszawie. Wcześniej wystawiał je w Tarnogrodzie w województwie zamojskim. Wśród nagród dla zespołu „Gdowianie” nie brak i tych, zdobywanych w czasie Góralskich Karnawałów i Sabałowych Bajań w Bukowinie Tatrzańskiej. W roku 1984 grupa kolędnicza „Pasterze”, działająca w ramach zespołu, zdobyła Złotą Spinkę w Konkursie Zespołów Kolędniczych Polski Południowej. W następnym roku prezentowała „Kolędę z konikiem”, powtarzając sukces. „Gdowianie” z Sabałowych Bajań wracali z nagrodami w 1983, 1985, 1986 roku.

Przyszły lata dziewięćdziesiąte a wraz z nimi nie najlepsze lata dla kultury. Zlikwidowany został fundusz rozwoju kultury. Finansowanie zadań w tym zakresie przejęły samorządy gminne. Rada Gminy Gdów rozumiała potrzeby „Gdowian”. Doceniając osiągnięcia zespołu wspierała finansowo jego działalność. Zespół pod kierownictwem Józefa Mardosza kontynuował tradycje, wprowadzał nowe pozycje, związane z obrzędami i zwyczajami ziemi gdowskiej. W 1995 roku Sejmik Samorządowy Województwa Krakowskiego wyróżnił „Gdowian” za całokształt pracy, na rzecz upowszechniania kultury ludowej. W 1996 roku Program II Polskiego Radia transmitował występ zespołu w widowisku „Hej kolęda, kolęda”. W tym samym czasie emitowała go TVP2 w programie „Camerata”. W 1998 roku „Gdowianie” promowali swoja ziemię w Katowicach. W grudniu 1998 roku wystawili dla mieszkańców widowisko pod tytułem „Wigilia”, opracowane przez Barbarę Cebulę. Przedstawiali je również w Warszawie podczas promocji gminy Gdów. Całość widowiska, poszerzoną o pastorałki z Gdowa pokazała telewizja „Polsat” w programie „W drodze”.

Kolejne lata to kolejne sukcesy i nagrody. Złote Spinki za zwyczaje kolędnicze, Złote Spinki dla męskiej grupy śpiewaczej, pierwsze miejsce za „Kolędę we wsi”, Wstążka Krakowska dla solisty Władysława Cebuli w Wojewódzkim Konkursie Kapel, Instrumentalistów, Śpiewaków i Gawędziarzy Ludowych, pierwsza nagroda w 2002 roku w Małopolskim Konkursie w Mogilanach i wiele, wiele innych.

W roku 2009 Kapela wydała swoją pierwszą płytę, natomiast w roku 2016 Kapela swym występem uświetniła Festiwal Młodych w ramach Światowych Dni Młodzieży na terenie gminy Gdów.