DWIE KRÓTKIE CIEKAWOSTKI Z GDOWA. WYSRANKA i MROCZNA ISPINA

Te dwie krótkie gdowskie ciekawostki łączy lokalizacyjna bliskość. Wielka karczma „Wysranka” i mroczna Ispina położone były w rejonie gdowskiego Zarabia.

Mapa katastralna z 1892 roku lokuje wielką karczmę o specyficznej nazwie „Wysranka” w Gdowie w rejonie połączenia dzisiejszej ulicy Łapanowskiej z drogą Pod Skotnicę w kierunku Zręczyc. Dokładnie na przeciwko tego połączenia, lekko przesunięta w kierunku centrum Gdowa. Dziś wiemy, że karczma ta była dość spora jak na warunki lokalne i powstała po roku 1870 na ówczesnym polu dworskim zręczyckich dziedziców Feillów. Nie jest niestety znana dokładna data jej zburzenia niemniej trzeba przyjąć, że karczma została porwana przez wody Raby podczas jednej z powodzi

„Za Rabą przy zbiegu szosy z drogą Pod Skotnicę, stała wielka karczma o głośnej przeszłości – ale bardzo lapidarnej nazwie „Wysranka”. Tu odbywało się najwięcej wesel chłopskich i tu mieli bardzo dogodną schadzkę złodzieje koni i innego inwentarza” – tak pisze o niej Piotr Gumułka w Kronice Gdowa.

W 1847 roku, podczas panującej w Gdowie zarazy, na Zarabiu w Gdowie, przy drodze odchodzącej między mostami w stronę Dłużyzn, w ciemnym lesie sosnowym Ispiny, założono cmentarz epidemiczny. We wspólnym grobie pochowano kilkuset mieszkańców Gdowa, zmarłych wówczas na tyfus głodowy. Odludne miejsce posłużyło później kolejnym pochówkom podczas pomoru na cholerę. Cmentarz epidemiczny był ogrodzony płotem z wikliny. Zapomniany, zarośnięty, zniszczony podczas powodzi, z czasem zmienił swoje przeznaczenie. Zaczęto przy nim grzebać zdechłe konie. W czasie okupacji, na tym końskim cmentarzu w Ispinie rozstrzelano i pogrzebano ukrywających się podczas holocaustu Żydów. Dziś miejsce to jest trudne do odszukania. Leży w zaroślach. Dawniej, gdy nie było samochodów, mieszkańcy Podolan chodzili do Gdowa na skróty, przez Dłużyzny i Ispinę. Wspominali, jak w jednym miejscu w Ispinie odczuwali dziwny strach…