KIEDYŚ OBSZAR DZISIEJSZEJ GMINY GDÓW SPOCZYWAŁ NA DNIE MORZA

Na początku był otoczony oceanem superkontynent Pangea, którego zatokę stanowił ocean Tetyda. Pangea rozpadła się na dwie części, a te na kolejne. Powstałe z tego rozpadu platformy dryfowały zderzając się ze sobą i wypiętrzając góry w miejscach zderzeń (zjawisko to trwa nadal). Proces ten przebiegał przez miliony lat, aż utworzyło się 7 obecnych kontynentów.

Na styku zderzenia dwóch płyt tektonicznych w miocenie (ok.25 mln lat temu) zaczęły się wypiętrzać Karpaty. Pod naciskiem górotworu z południa uległ ugięciu brzeg platformy północnej tworząc tzw. zapadlisko przedkarpackie do którego wlały się wody Oceanu Tetydy. Wypiętrzające się nadal Karpaty odcięły połączenie z oceanem i tak powstało śródlądowe morze – Paratetyda.

Paratetyda była morzem ciepłym i zasobnym co sprzyjało rozwojowi flory i fauny, lecz była zarazem morzem dziwnym, bo gdyby w jej wody zarzucić sieć to znaleźlibyśmy w niej głównie mnóstwo wijących się, dziwacznych bezkręgowych stworzeń (ryby były wielką rzadkością).

Morze nie miało połączenia z oceanem i tworzyło tzw. basen sedymentacyjny. Jego wody wypłukiwały zawarte w ziemi różne substancje, które na skutek parowania i grawitacji opadały na dno tworząc złoża i tak powstały m.in. złoża gipsu w Dolinie Nidy, siarki w Tarnobrzegu czy soli w Bochni i Wieliczce.

Paratetyda istniała około 15 mln lat i pod koniec miocenu na skutek ponownych wypiętrzeń, zamulenia i odparowania zanikła. Jej pozostałością są Morze Czarne i Morze Kaspijskie, natomiast na naszych ziemiach pozostały po niej ślady w ukształtowaniu terenu i zasoby z których do dzisiaj czerpiemy.

Osady po mioceńskim morzu (na tym terenie głównie w postaci iłów) znajdują się głęboko pod ziemią i trudno do nich dotrzeć, lecz nasza Raba robi czasami psikusy i odsłania je – tak też było w tym przypadku i sfotografowane ekofakty związane z Paratetydą pochodzą z koryta tej rzeki.

Tak więc Szanowni Państwo (chociaż brzmi to niewiarygodnie) mieszkamy na dnie mioceńskiego morza.