OCENA SAMODZIELNOŚCI FINANSOWEJ POLSKICH GMIN

Według twórcy rankingu JST Zrównoważonego Rozwoju prof. Eugeniusza Sobczaka, stosunek dochodów własnych gmin do dochodów budżetowych ogółem świadczy o poziomie samodzielności finansowej samorządu. To kolejny ekspercki ranking, który obnaża słabość Gminy Gdów. W tym rankingu bowiem o wysokim miejscu nie decyduje ilość wysłanych płatnych sms-ów, ale faktyczne wskaźniki oparte na danych społeczno-gospodarczych.

„Im niższy jest wskaźnik, tym większe uzależnienie jednostki samorządu od sytuacji budżetu państwa, koniunktury gospodarczej czy poziomu bezrobocia. Jeśli ponad 50 proc. budżetu pochodzi ze źródeł zewnętrznych, to samorządy mają trudności z planowaniem długoterminowym inwestycji. Tymczasem te miasta, które charakteryzuje wysoki udział dochodów własnych, czyli ok. 70 proc., mają łatwiejsze zadanie” – wyjaśnił.

Jak pokazują dane pochodzące z rankingu jedynie 87 gmin w Polsce wyróżniało się wysoką samodzielnością finansową. Liderem pod tym względem została gmina wiejska Kleszczów, której dochody własne stanowiły 96,82 proc. budżetu.

Kolejne miejsca na podium zajęły gminy miejsko-wiejskie: Rewal, w którym odsetek dochodów własnych w budżecie wyniósł 88,99 proc. oraz Międzyzdroje z dochodami własnymi stanowiącymi 84,77 proc. budżetu. Zaraz za nimi znalazły się gmina miejsko-wiejska Polkowice (84,41 proc.) oraz gminy wiejskie Kobierzyce (83,47 proc.) i Jerzmanowa (82,75 proc.).

Biorąc pod uwagę gminy miejskie, największy współczynnik dochodów własnych w budżecie wystąpił w Zakopanem (79,97 proc.), Imielinie (78,25 proc.) i Jastarni (77,89 proc.). Natomiast wśród miast na prawach powiatu na prowadzeniu znalazły się Warszawa (77,43 proc.), Wrocław (74,64 proc.) i Sopot (73,80 proc.).

Z kolei w gronie najbardziej niesamodzielnych finansowo samorządów znalazły się gminy wiejskie. Najmniejszy udział dochodów własnych w budżecie odnotowano w Janowcu Kościelnym (14,87 proc.), Lipnicy Wielkiej (15,47 proc.) i Jednorożcu (15,62 proc.). Niewielkie wartości wskaźnik ten przybrał również w Aleksandrowie (16,12 proc.), Rossoszy (16,49 proc.) i Korzennej (16,87 proc.).

Poniżej miejsca gmin z powiatu wielickiego:

Gmina Niepołomice – 635 miejsce w Polsce (53,66 proc.)

Gmina Kłaj – 871 miejsce w Polsce (48,57 proc.)

Gmina Biskupice – 936 miejsce w Polsce (47,35 proc.)

Gmina Wieliczka – 956 miejsce w Polsce (46,94 proc.)

Gmina Gdów – 1787 miejsce w Polsce (33,54 proc.)

 

Miejsca gmin „ościennych”:

Gmina Bochnia – 937 miejsce w Polsce (47,35 proc.)

Gmina Dobczyce – 1045 miejsce w Polsce (45,27 proc.)

Gmina Łapanów – 1369 miejsce w Polsce (39,85 proc.)

Kraków – 92 miejsce w Polsce (69,70 proc)

Do dochodów własnych w gminach należą m.in. podatki lokalne: podatek od nieruchomości, rolny, leśny, od środków transportowych, czynności cywilnoprawnych, spadków i darowizn oraz podatek dochodowy płacony w postaci karty podatkowej, a także opłaty lokalne np. opłata skarbowa, targowa, miejscowa.

W strukturze dochodów gmin najbardziej efektywnym i najważniejszym podatkiem lokalnym jest podatek od nieruchomości. Zgodnie z przepisami ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego do dochodów własnych gmin, powiatów i województw zalicza się także udziały w podatkach dochodowych stanowiących dochód budżetu państwa. Ich wysokość jest zróżnicowana ze względu na szczebel jednostki, do której mają one trafić.

Istotnym źródłem wpływów budżetów JST są dochody z posiadanego majątku. Poziom wpływów zależy od zasobów posiadanego przez daną jednostkę mienia. Do najczęściej występujących należą dochody: ze sprzedaży majątku, z najmu, dzierżawy, eksploatacji lokali komunalnych, z opłat za korzystanie z infrastruktury komunalnej, akcji i udziałów w spółkach akcyjnych i spółkach z o.o., z tytułu odsetek od środków finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych oraz od udzielonych pożyczek, a także przychody z prywatyzacji przedsiębiorstw należących do jednostek samorządu terytorialnego.