OCHRONA ŚRODOWISKA W POWIECIE WIELICKIM

Kilka dni temu pojawiła się informacja, że na terenie Europy, w tym w Polsce, wykryto niewielkie ilości izotopu promieniotwórczego ruten-106. Aktualne wskazania krajowych stacji pomiarowych potwierdzają obecność tego izotopu w powietrzu, jednak w ilościach nie mających żadnego wpływu na zdrowie ludzkie. Przy okazji tej informacji postanowiłem przyjrzeć się danym mówiącym o tym, ile poszczególne gminy w powiecie wielickim przeznaczają ze swojego budżetu na ochronę środowiska.

Zanim o wydatkach to jeszcze słowo o lesistości. Czy wiecie, która gmina w powiecie wielickim charakteryzuje się najwyższą lesistością? Oczywiście to tereny zdominowane przez Puszczę Niepołomicką. I tak w gminie Kłaj wskaźnik lesistości wynosi aż 44,4% (!). W pozostałych gminach powiatu wielickiego jest już mniejszy. W gminie Niepołomice wynosi 14,7%, w gminie Gdów 9,1%, w gminie Wieliczka 8,7%, a w gminie Biskupice 8,3%.

Która gmina w powiecie wielickim wydaje najwięcej środków na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska?

Gmina Wieliczka.

Niestety, gmina Gdów znalazła się w tej kategorii na przedostatnim miejscu w naszym powiecie.

 

Struktura wydatków z budżetu gminy na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska w 2015 r.:

– gmina Wieliczka – 18,7%

– gmina Niepołomice – 11,0%

– gmina Biskupice – 5,4%

– gmina Gdów – 4,4%

– gmina Kłaj – 4,3%

 

A w latach wcześniejszych:

2014 rok:

– gmina Wieliczka – 24,5%

– gmina Niepołomice – 12,6%

– gmina Biskupice – 4,6%

– gmina Gdów – 4,1%

– gmina Kłaj – 3,4%

 

2013 rok:

– gmina Wieliczka – 24,6%

– gmina Niepołomice – 12,6%

– gmina Kłaj – 3,9%

– gmina Gdów – 3,7%

– gmina Biskupice – 2,7%

 

Wracając do wspomnianego na wstępie izotopu promieniotwórczego ruten-106, czy należy podejmować w związku z przywołaną informacją jakieś działania?

Nie należy podejmować żadnych działań, a w szczególności przyjmować preparatów z jodem. Najwyższe stężenie rutenu wstępnie oznaczone na terenie Polski wynosi 6,4 mBq/m3. Jest to bardzo niewielka ilość. Oznacza to, że człowiek musiałby wdychać powietrze z wykazanym stężeniem rutenu-106 przez okres wielokrotnie przekraczający czas życia ludzi, aby otrzymać roczną dawkę promieniowania jonizującego uznawaną za bezpieczną (tj. 1 milisievert).

Do czego wykorzystuje się ruten-106?

Ruten-106 jest izotopem promieniotwórczym wykorzystywanym m.in. w leczeniu nowotworów, często podczas zabiegu brachyterapii oka. Zabieg polega na tym, że źródło zawierające ten izotop zostaje umieszczone w pobliżu guza nowotworu (na przykład na oku pacjenta w postaci specjalnej płytki-aplikatora) i swoim oddziaływaniem uszkadza komórki rakowe.

Skąd wziął się ruten-106 w powietrzu w Polsce?

Źródło emisji rutenu pozostaje nieznane. Ze względu na bardzo niskie stężenie substancji, określenie miejsca  uwolnienia będzie trudne. Obecność w próbkach wyłącznie rutenu-106, wyklucza jego pochodzenie z elektrowni jądrowej (w takiej sytuacji w powietrzu wykrywalne byłyby także inne izotopy promieniotwórcze). Prawdopodobnym źródłem może być laboratorium lub instalacja produkująca ruten-106 albo nieprawidłowa utylizacja tej substancji (np. spalenie).

Jak PAA monitoruje poziom mocy dawki oraz stężenia izotopów promieniotwórczych?

PAA dysponuje siecią stacji pomiarowych (Permament Monitoring Station) stale analizujących moc dawki promieniowania gamma na terenie Polski. Pozwala ona na bieżąco wychwycić zwiększone promieniowanie i podejmować działania adekwatne do sytuacji. Stężenie rutenu-106 jest zbyt niskie, by zostało wykryte na tych stacjach.

Ruten-106 został wykryty w powietrzu atmosferycznym za pomocą krajowej sieci stacji poboru aerozoli.

Stacje te gromadzą aerozole znajdujące się w powietrzu na specjalnym filtrze. Jest on w warunkach normalnych wymieniany i poddawany szczegółowej analizie co tydzień. Filtry z tych stacji, po analizie w laboratorium, pozwalają na wykrycie nawet śladowych stężeń izotopów promieniotwórczych w powietrzu. To właśnie te stacje wykazały obecność minimalnych ilości rutenu-106 na terenie Polski.