PODATNI NA ZACHOWANIA INNYCH

W Gdowie moją uwagę przykuło pewne małżeństwo, które nieświadomie zachowywało się w sposób niemal identyczny. Zresztą małżeństwa z długim stażem upodobniają się do siebie nawet fizycznie. Noworodki zaczynają kopiować zachowania innych już w pierwszym dniu życia. U naśladującej nas ekspedientki wydamy więcej pieniędzy. Społeczny kameleon, naśladujący zachowania innych, tkwi w każdym z nas, niezależnie czy mieszkamy w Gdowie, Krakowie…

Fascynujące badanie i jeden z najpiękniejszych eksperymentów w psychologii społecznej przeprowadził pod koniec lat 80. XX wieku amerykański psycholog, polskiego pochodzenia – Robert Zajonc. Swoim badanym pokazywał zdjęcia paszportowe par. Uczestnicy badania mieli zgadnąć: która kobieta jest w związku, z którym mężczyzną. Ankietowani trafiali niemal bezbłędnie.

Zajonc, przeprowadzając swój eksperyment, dowodził, że pary, które przeżyły ze sobą wiele lat, upodobniają się do siebie tak bardzo, że podobne stają się rysy ich twarzy. Jeśli moja żona bardzo często się śmieje, to ja też zaczynam się często śmiać razem z nią. Kiedy z kolei całe życie jestem wściekły, smutny czy wyprany z emocji, to odbija się to na mojej twarzy, ale na twarzy mojego współmałżonka również.

Jednak, aby zacząć naturalnie upodabniać się np. do naszego rozmówcy, nie trzeba wiele czasu. Najnowsze badania pokazują, że noworodki potrzebują maksymalnie do dwudziestu godzin, aby zacząć naśladować płacz innego noworodka. Potem – w miarę rozwoju – nawet kilkumiesięczne dzieci wolą mieć interakcję z osobami, które je naśladują.

Osoby dorosłe zaczynają przejmować np. gesty czy sposób mówienia interlokutora właściwie od razu. Naśladujemy wszystko, co się da i mamy to wdrukowane w nasze geny. Naśladujemy przekaz niewerbalny, sposób mówienia, mimikę twarzy, sposób chodzenia, styl emocjonalny. W sposób naturalny robi to właściwie każdy z nas. Upośledzoną zdolność do naśladownictwa mogą mieć osoby z autyzmem.

Po co nam taka umiejętność? Zwierzęta – poprzez mimikrę – upodabniają się do otoczenia, aby nie zginąć czy skutecznie zapolować. Za to ludzie naśladują innych, aby harmonijnie z nimi żyć. Uważa się, że efekt kameleona tworzy spoiwo społeczne. To zachowanie, które pozwala nam tworzyć i podtrzymać satysfakcjonujące relacje z innymi ludźmi.

Naśladownictwo przynosi nam sporo wymiernych korzyści. Naśladujące dziecko zyskuje uwagę rodzica, a i w dorosłym życiu zysków dla naśladowcy jest bardzo dużo. Jest lubiany, ufa się mu bardziej, łatwiej zdobywa intymne informacje na temat innych. Negocjatorzy, którym łatwiej przychodzi naśladowanie drugiej strony, łatwiej uzyskują kompromis.

Również w życiu społecznym i towarzyskim osoba umiejętnie naśladująca innych może liczyć na większe sukcesy. Takie osoby uważane są za piękniejsze i cieszą się większym powodzeniem na „speed datingu”, czyli szybkich randkach, częściej też otrzymują pomoc.