SÓL Z POWIATU WIELICKIEGO i ORAWA

Sól. Skarb powiatu wielickiego. Co sól może mieć wspólnego z górami? Otóż może coś mieć. Kilkanaście lat temu pracownicy Orawskiego Centrum Kultury w Jabłonce we współpracy z historykami z Muzeum Żup Krakowskich postanowili zbadać i wyznaczyć w terenie starą drogę, która podążali kupcy solni z Wieliczki na dawne Węgry.

Uroczyste otwarcie „Szlaku solnego” jako ówcześnie nowej trasy turystycznej na Orawie, miało miejsce w 2003 roku. Wtedy to do Jabłonki, po ośmiu dniach wędrówki, dojechał wóz kupiecki z solą, ochranianą przez zbrojnych wojów. Rok później, w roku 2004 mieszkańcy Jabłonki na solnym festynie mieli okazję przyjrzeć się warzeniu soli.

5 czerwca 2005 roku „Święto soli” w Wieliczce gościło przedstawicieli Orawskiego Centrum Kultury, Muzeum – Skansenu w Zubrzycy Górnej oraz zespołu ludowego, który uświetnił festyn na Zamku Żupnym. Warto zaznaczyć, że w tamtym czasie „Święto soli” organizowane było dwuetapowo: najpierw w Wieliczce a tydzień później w innej miejscowości, mającej związek z solnictwem (przed Jabłonką było to Uście Solne).

Jak wyglądało święto soli na Orawie?

Solny festyn w Jabłonce rozpoczął się od uroczystego wjazdu wozu z wielicką solą, za którym podążało trzech prasołów – kupców solnych. Za orszakiem wielickim jechał drugi wóz – orawski, na którym obok beczek z solą ulokowała się góralska kapela. Po przywitaniu gości przez wójta gminy Jabłonka i wicedyrektora Muzeum Żup Krakowskich zagrała strażacka orkiestra dęta z Jabłonki, a także wystąpiły zespoły „Rombań” z Chyżnego i „Kumoratki” z Lipnicy Małej. W przerwach między występami przedstawiciele Muzeum Żup Krakowskich i Babiogórskiego Parku Narodowego przeprowadzili związane z solą konkursy dla dzieci i młodzieży. Dzieciom bardzo podobały się inscenizacje bajki „O kniaziu Popielu i Piaście Kołodzieju” ale największe wrażenie wywarli na nich rycerze i damy z krakowskiego „Bractwa Orlich Gniazd”. Zakuci w zbroje toczyli zawzięte pojedynki albo – dla odmiany – wraz z białogłowami prezentowali dawne tańce.

Tematyka solna przewijała się przez cały dzień. Uczestnicy festynu mieli możliwość zapoznać się z przywiezioną z Wieliczki  wystawą polową poświęconą historii, produkcji i handlowaniu solą. W Sali projekcyjnej wyświetlano film „Światła soli”. Można było wziąć udział w warsztatach muzealnych – bawić się masą solną, wyrabiać pamiątkowe dyplomy oraz ozdabiać porcelanowe solniczki.

Może jeszcze kiedyś „sól wróci na Orawę”…